Evariste Galois

Doğum: 1811

Ölüm: 1832

     Paris yakınlarındaki küçük bir kasabanın belediye başkanının oğlu olan Galois, matematiğe okul yaşamı sırasında ilgi duymaya başlamış ve 14 yaşındayken Lagrange ve Abel’in eserlerini okumuştur.Sınıfta, büyük matematikçilerin kuramları üzerine düşünmesi, ödevlerini unutması ve dikkatsizliği nedeniyle öğretmenlerini kızdırdığı bilinmektedir. Galois’in matematiğe karşı duyduğu sevgi o kadar büyüktü ki birgün öğretmenlerinden birisi, “Anne-babasının Galois’e sadece matematik dersi aldırmalarının iyi olacağını düşünüyorum.” demiştir.

     Matematik yeteneğinin gelişeceği düşüncesiyle, Ecole Polytechnique’e gitmek istemiş, fakat iki kez başvuruda bulnumuş olmasına rağmen geri çevrilmiştir. Ecole Normale’e gitmiş, ancak buradan da atılmıştır. Bir taraftan matematik dersleri vererek hayatını kazanmaya çalışan Galois bir tarfatan da siyasete bulaşmıştır. 1830 Devrimi’ne Cumhuriyetçi olarak katılmış, birkaç ay hapishanede kalmış, 21 yaşındayken de bir düelloda öldürülmüştür.

     Yayımlanması için yolladığı iki makalesi kaybolmuştur; Fransız Bilimler Akademisi’ne gönderdiği çalışmaları anlaşılamamış, bazı makaleleri de ölümünden sonra yayımlanmıştır.

     Düellodan önceki akşam, Galois, denklemler kuramına ilişkin buluşlarını bir arkadaşına yazmış ve ondan, buluşlarını önde gelen matematikçilere sunmasını istemiştir. Galois’in matematiğe yapmış olduğu katkılar arasında en önemli olanı grup teorisidir. Söz konusu mektupta, cebirsel bir denklemin köklerine ait dönüşüm grubunun temel özelliklerini açıklayan Galois, bu köklerin rasyonellik alanlarının grup tarafından belirlendiğini ileri sürmüştür. Ancak bu mektup, ilgili yerlere iletilmediği için, makalelerinin çoğu 1846’da yayımlanıncaya kadar gün ışığına çıkmamıştır. Bu tarihte Cauchy, grup kuramı hakkında yayınlar yapmaya başlayınca, Galois’in çalışmaları da matematikçilerin ilgisini çekmiştir.

     Galois’in öneminin tam olarak anlaşılması, Camille Jordan’ın 1870 yılındaki yayımlarıyla gerçekleşmiştir. Eğer Galois, Newton ya da Gauss gibi uzun yıllar yaşamış olsaydı, matematiğe yapacağı katkıların çok daha fazla olacağı kesindir.